Cenzura predstavlja mijenjanje, potiskivanje ili zabranu govora ili pisanja koja se smatraju subverzivnim za opšte dobro.
Cenzura, kao izraz u engleskom jeziku, seže do kancelarije cenzora, osnovane u Rimu 443. godine p.n.e. Cenzor, koji je vršio popis stanovništva, regulisao je moral prebrojanih i klasifikovanih građana. Ali, koliko god časno bilo porijeklo imena, sama cenzura danas se generalno smatra relikvijom neprosvijetlјenog i doba ugnjetavanja.
Međutim, kada govorimo o cenzuri moramo se zapitati od čega zavisi pojava iste.
Ako uzmemo primjer grčkog filozofa Protagore i njegove stavove o agnosticizmu, moguće da njegovi savremenici ne bi smireno primili njegove stavove. Vjerovatno su ti stavovi dočekivani neprijateljski, povlačeći za sobom i neke zakonske sankcije tog vremena. Danas, takvi stavovi u većini svijeta se mogu izreći bez bilo kakve galame, a kamoli zakonskih sankcija, što nas dovodi do zaključka da se desio veliki zaokret u mišljenju javnosti šta je to legitimno pravo vlasti.
Zapadni liberalizam je u usponu – čovjek može da radi sve što zakonom nije zabranjeno. Štaviše, mišljenje koje vlada danas govori da čak i ono što zakon može zabraniti je prilično ograničeno. Mnogo pažnje je posvećeno dopuštanju lјudima da se bave svojim životom (uklјučujući i mišlјenje), kako god žele, sve dok ne nanose neposrednu i očiglednu (obično fizičku) štetu drugima.
Sve ovo govori o tome da je individualizam stvoren u velikoj mjeri u modernijim vremenima. Status cenzure u velikoj mjeri zavisi od položaja same vlade i legitimnog autoriteta, otkrivajući još jedan aspekt komplikovanog odnosa „pojedinca i države“.
Savremeno odbacivanje cenzure na Zapadu zavisi od nečega što bi moglo biti karakteristično za modernost, akcenat je na dostojanstvu pojedinca. To poštovanje individualnosti ima svoje korijene i u hrišćanskim doktrinama i u ličnom suverenitetu koji se ogleda u teorijama o osnovama društvene organizacije. Ključno za ovaj pristup je opšte mišlјenje o prirodi i svetosti lјudske duše.
Stari, ili tradicionalni, argument protiv cenzure bio je mnogo manje individualistički i mnogo više politički orjentisan, usredsređujući se više na drugi smisao slobode. Prema tom smislu, ako narod treba da vlada sam sobom, on mora imati pristup svim informacijama i argumentima koji mogu biti relevantni za njegovu sposobnost sveobuhvatnog razgovora o javnim poslovima, te na kompetentan način ocijeniti ponašanje službenika koje izabere.
Prelazak sa političkog na individualističko poimanje slobode može se vidjeti u načinu na koji se u SAD obično govori o ustavnim garancijama u pogledu slobode govora i medija. Ograničenja u pogledu govora i objavlјivanja, sada su manja gledajući istoriju te zemlјe. Ovo odsustvo ograničenja odražava se i na same termine u kojima su opisana ta prava i privilegije. Ono što bi se nekada nazivalo „slobodom govora i štampe“ (koja se temelјi na jeziku Prvog amandmana na Ustav Sjedinjenih Američkih Država), danas se često naziva „slobodom izražavanja“.
Stvaranje veće slobode izražavanja znači podsticanje ličnog oslobađanja ograničenja zajednice. Stoga se oslobađanje može posmatrati kao želјa većine lјudi da budu slobodni da slijede svoje cilјeve i životne planove – što može uklјučivati oslanjanje na standarde i cilјeve koji su isklјučivo njihovi. Jedna od posljedica ovog pristupa je identifikovanje konstantno povećavajućeg broja oblika izražavanja i medija koji imaju pravo na imunitet od vladinih propisa .
S druge strane, ako se akcenat stavi na tradicionalniji jezik, “slobodu govora i štampe”, zahtjevi i prerogativi samoupravnog naroda moraju biti više naglašeni. To između ostalog znači da narod mora biti spreman i opremlјen kako bi na efikasan način iskoristio svoju značajnu političku moć. Ono što je posebno teško zagovarati i održavati je aranžman koji, iako lјudima jasno ostavlјa potpunu slobodu da politički raspravljaju o svim stvarima od javnog interesa u cilјu upravlјanja sobom, rutinski priprema te iste lјude za efikasno vježbanje njihove značajne slobode.
Postoje dvije povezane grupe pitanja u bilo kojem razmatranju oblika i upotrebe cenzure. Jedna grupa se odnosi na svakodnevno upravlјanje zajednicom, a drug grupa sa trajnim oblikovanjem karaktera naroda. Prva je u svojim metodama više politička, a druga više obrazovna.
Sloboda_Narodu
Add comment